بزرگترین آبشار جهان: غولی که در زیر امواج پنهان شده است

بسیاری از آنها هنگام تصویر سازی از بزرگترین آبشار جهان، آبهای آبشاری مانند آبشار فرشته ونزوئلا را تصور می کنند. با این حال، غول واقعی زمین در زیر امواج ساکن است.

در حالی که آبشارهای نمادینی مانند آبشار نیاگارا (مرز ایالات متحده و کانادا) و آبشار ویکتوریا (زیمبابوه-زامبیا) دارای ارتفاعات چشمگیر هستند، در مقایسه با آب مروارید تنگه دانمارک کوچک هستند.

این غول زیر آب با ارتفاع صرف تعریف نمی‌شود، بلکه با وسعت عظیم آن شناخته می‌شود. آنا سانچز ویدال، استاد علوم دریایی در دانشگاه بارسلونا اسپانیا، توضیح می‌دهد که جریان‌های اقیانوسی ناشی از تغییرات دما و شوری این پدیده را هدایت می‌کنند.

تنگه دانمارک که در امتداد مدار قطب شمال قرار دارد، به عنوان قیف عمل می‌کند و آب‌های یخی دریای نروژ را به سمت جنوب و اقیانوس اطلس هدایت می‌کند.

هوای سردتر قطب شمال، آب های سطحی را سرد می کند و با یخ زدن مقداری آب، شوری آنها را افزایش می دهد. این نمک غلیظ، آب باقیمانده را متراکم تر می کند و باعث فرو رفتن آن می شود.

در همین حال، آب گرمتر بالا می رود. این تبادل مداوم جریانی عمیق و سرد را ایجاد می کند که از تنگه به سمت جنوب و به سمت دریای ایرمینگر در اقیانوس اطلس شمالی عبور می کند.

با این حال، تنگه دانمارک فقط یک کانال نیست؛ بلکه دارای یک افت قابل توجه است که توسط یخچال‌ها در آخرین عصر یخبندان ایجاد شده است.

این صخره زیر دریایی به ارتفاع ۱۱,۵۰۰ فوت (۳,۵۰۰ متر) به عنوان صحنه‌ای برای آبشار تنگه دانمارک عمل می‌کند. با برخورد جریان رو به جنوب با این پرتگاه، آب از شیب آن سرازیر می‌شود و آبشاری را تشکیل می‌دهد که در زیر سطح گرم‌تر دریای ایرمینگِر فرو می‌رود.

در حالی که آبشار تنگه دانمارک چشمگیر است، شبیه آبشارهای سنتی در خشکی نیست. عرض آن کل تنگه را در بر می‌گیرد که حیرت‌انگیز است و به ۳۰۰ مایل (۴۸۰ کیلومتر) می‌رسد.

مایک کلیر، رهبر ژئوسيستم‌های دریایی در مرکز ملی اقیانوس‌شناسی بریتانیا،درباره بزرگترین آبشار جهان توضیح می‌دهد: «این سقوط عمودی حدود ۲۰۰۰ متری در مسافت بسیار زیادی اتفاق می‌افتد». این به معنای یک شیب نسبتاً ملایم است.

در نتیجه، آبشار جاری در آبشار تنگه دانمارک با سرعتی آرام – حدود ۱.۶ فوت در ثانیه – حرکت می‌کند که با سرعت رعدآسای آبشار نیاگارا (۶۸ مایل در ساعت یا ۱۰۹ کیلومتر در ساعت) بسیار متفاوت است.

کلیر می‌گوید: «شما در آنجا فعالیت زیادی را احساس نمی‌کنید». در بالای سطح نیز منظره زیر آب پنهان باقی می‌ماند. سانچز ویدال می‌گوید: «شرایط سطحی شبیه قطب شمال آفتابی است». حتی از فضا، آبشار تنگه دانمارک نامرئی باقی می‌ماند، مگر اینکه توسط نقشه‌برداری دما و شوری شناسایی شود.

با وجود ظاهر ساده آن، بزرگترین آبشار جهان نقش اساسی در سیستم گردش خون جهانی اقیانوس به نام «گردش واژگونی نصف النهاری اقیانوس اطلس» (AMOC) ایفا می‌کند.

AMOC حلقه‌ای عظیم را در داخل اقیانوس اطلس تسهیل می‌کند و آب‌های گرم را به شمال و آب‌های سرد را به جنوب منتقل می‌کند. پس از خروج از تنگه دانمارک، این آب‌های سرد به سمت جنوب به سمت قطب جنوب حرکت می‌کنند و در نهایت از طریق پدیده برآیند به سطح می‌آیند و قبل از بازگشت به شمال برای تکمیل چرخه قطب شمال، بالا می‌آیند.

کلر تأکید می کند که AMOC بسیار بیشتر از آب است. جریان‌های سرد و پایین آن اکسیژن، مواد مغذی و مواد آلی را به اعماق اقیانوس می‌رسانند و یک اکوسیستم غنی را حفظ می‌کنند.

آب مروارید تنگه دانمارک اگرچه از نظر بصری ضعیف است، اما در قلب این سیستم حیاتی قرار دارد و از نظر اهمیت اقیانوسی جهانی آن را به یک “ویژگی بسیار چشمگیر” تبدیل می کند.

سانچز ویدال هشدار داد متأسفانه تغییرات آب و هوایی آب مروارید تنگه دانمارک را تهدید می کند. ذوب شدن یخ‌ها و گرم شدن اقیانوس‌ها سیستم را با آب شیرین رقیق می‌کند و به طور بالقوه AMOC را به یک نقطه اوج بحرانی کند می‌کند.

او نتیجه می گیرد که اگر AMOC تزلزل پیدا کند، سرریز تنگه دانمارک “تراکم خود را از دست می دهد و دیگر کار نمی کند.”