در این مقاله از وب سایت نمیدونستم درباره دوپامین و چگونگی اثر ان بر شما و روش‌های افزایش سطح دوپامین صحبت خواهیم کرد با ما همراه باشید.
دوپامین چیست؟
دوپامین یک عصب‌فرستنده است و یکی از مولکول‌های مهم ارتباطی مغز است. این نوروترانسمیتر در تعداد زیادی عملکرد مغزی نقش دارد. اما نقش دوپامین در سلامتی انسان حتی پیچیده‌تر است. دوپامین همچنین به صورت محلی در چندین نقطه دیگر از بدن تولید می‌شود، از جمله چشم‌ها، پانکراس و سیستم قلبی عروقی. این مقاله در مورد نحوه عملکرد دوپامین در مغز و بقیه بدن صحبت می‌کند.
به عبارتی دوپامین یک پیام‌رسان شیمیایی (نوروترانسمیتر) و هورمون در مغز شما است که تأثیراتی بر روی پاداش، انگیزه، حافظه، توجه و حرکات بدن دارد. وقتی دوپامین به مقادیر زیادی ترشح می‌شود، مانند زمانی که ورزش می‌کنید یا چیزی خوشمزه می‌خورید، احساسات خوشایندی ایجاد می‌کند که شما را به تکرار رفتار مورد نظر ترغیب می‌کند تا این احساسات خوشایند را تجربه مجدد کنید. به عبارت دیگر، این ترشح دوپامین به شما انگیزه می‌دهد تا رفتارهایی را تکرار کنید تا احساس خوشایندی دوباره داشته باشید.
به طور معکوس، وقتی در بدن شما سطح کمی از دوپامین وجود داشته باشد، ممکن است احساس کمتری از اشتیاق و علاقه نیز داشته باشید، حتی نسبت به اموری که افراد دیگر از آن لذت می‌برند. با این حال، در عموم، سطح دوپامین توسط سیستم عصبی مرکزی شما تنظیم می‌شود. اما چیزهایی هستند که می‌توانید برای افزایش سطح دوپامین انجام دهید.
چگونه دوپامین بر روی شما اثر می‌گذارد؟
دوپامین در بدن تولید می‌شود قبل از مواد مشابه دیگر مانند نوراپی‌نفرین و اپی‌نفرین، که نیز نوروترانسمیترهایی هستند. این نوروترانسمیتر بر روی رفتار این نوروترانسمیترهای دیگر و دیگر مولکول‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد. درک دوپامین نیز پیچیده است چرا که با بسیاری از فرآیندهای ارتباطی دیگر در مغز هم‌تعامل دارد.
تعدادی از نورون‌های مغزی، دوپامین تولید می‌کنند. در شرایط خاص، آنها دوپامین تولید شده را رها می‌کنند که پیامی به سلول‌های مجاور می‌فرستد. دوپامین رهاشده می‌تواند به انواع مختلفی از گیرنده‌های دوپامین در سلول‌های مجاور متصل شود. با توجه به نوع گیرنده، این اثرات مختلفی روی سلول دارد که بسیاری از آنها بسیار پیچیده هستند.
اثر دوپامین همچنین بستگی به این دارد که دوپامین در کدام بخش از مغز رها می‌شود، گاهی اوقات به نام “مسیرهای دوپامینی” نیز شناخته می‌شوند. بخشی از وابستگی به مسیرها و گیرنده‌های مشترک، دوپامین نقش دارد در موارد زیر:
– حرکت و کنترل حرکت
– یادگیری با تقویت خوشایند
– توجه و شناخت
– خلق و مزاج
– کنترل اندامش
– خواب و بیداری
– تهوع
– تنظیم هورمون‌ها (مانند هورمون‌های شیردهی)
به علاوه، دوپامین همچنین بر بخش‌های دیگری از بدن خارج از مغز تأثیر می‌گذارد، اگرچه برخی از این موارد بهتر درک نشده‌اند. به عنوان مثال، گیرنده‌های دوپامین در سیستم قلبی عروقی، سیستم گوارشی (مانند پانکراس)، سیستم ایمنی و شبکیه (انسجام عصبی در چشم) یافت می‌شوند.
علائم کمبود دوپامین چیست؟
سطوح پایین دوپامین به برخی از بیماری‌ها ارتباط داده شده است، از جمله بیماری پارکینسون، سندرم پاهای بی‌آرام، اختلال نقص توجه و افسردگی. این به این معناست که علائم خود بیماری ممکن است نشانه کمبود دوپامین باشند. برخی از علائم احتمالی کمبود دوپامین عبارتند از:
1. یبوست مزمن
2. درد مزمن
3. مشکل در بلعیدن
4. بی‌خوابی و اختلالات خواب دیگر
5. خستگی یا خواب‌آلودگی مفرط
6. مشکلات توجه یا کدری ذهنی
7. حرکت‌های ناپایدار، لرزش یا ترجیح
8. میل به انجام اقدامات ترتیب‌شده
9. مزاج پایین و از دست رفتن علاقه به فعالیت‌ها
چگونه میتوان بفهمیم که سطح دوپامین کم است؟
همچنین، سطح دوپامین می‌تواند از طریق آزمایش ادرار اندازه‌گیری شود. به طور کمتر، سطح دوپامین می‌تواند از طریق آزمایش خون اندازه‌گیری شود. هر دو آزمایش ادرار و خون سه کاتکولامین را اندازه‌گیری می‌کنند، که انواع هورمون‌ها هستند. دوپامین یکی از آنهاست و دو کاتکولامین دیگر اپی‌نفرین (آدرنالین) و نوراپی‌نفرین هستند.
میزان طبیعی دوپامین با استفاده از آزمایش ادرار در محدوده ۶۵ تا ۴۰۰ میکروگرم (mcg) در یک دوره ۲۴ ساعته است. میزان طبیعی دوپامین با استفاده از آزمایش خون در محدوده ۰ تا ۳۰ پیکوگرم در میلی‌لیتر است. این محدوده‌های طبیعی ممکن است اندکی از آزمایشگاه به آزمایشگاه متغیر باشند. یک متخصص به این نتایج آزمایش کاتکولامین را برای شما تفسیر خواهد کرد و تصمیم می‌گیرد که آیا نیاز به آزمایش‌های اضافی دارید.
به هر حال، این آزمایش‌های کاتکولامین بیشتر به منظور تشخیص و نظارت بر درمان تومورهای نادر انجام می‌شوند. اگر یک متخصص به شکلی خاص اعتقاد داشته باشد که یک شرایط مرتبط با کمبود دوپامین ممکن است وجود داشته باشد، او گام‌های تشخیصی مربوط به آن شرایط را طی خواهد کرد، که ممکن است شامل آزمایش کاتکولامین نباشد.
به عنوان مثال، یک متخصص ممکن است چگونگی چگالی حمل‌کننده‌های دوپامین را اندازه‌گیری کند، که مسئول حرکت دوپامین هستند. این کار با تزریق یک ماده رادیواکتیو به شما انجام می‌شود و مانیتورینگ می‌شود که چگونه این ماده به حمل‌کننده‌ها پیوسته و تعامل می‌کند. این آزمایش به تنهایی ابزار تشخیصی نیست و ممکن است به عنوان یک بخش از مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و تصویربرداری‌ها که می‌تواند به تشخیص بیماری مرتبط با کمبود دوپامین، مانند بیماری پارکینسون، کمک کند، مورد استفاده قرار گیرد.
روش‌های افزایش سطح دوپامین چیست؟
1. تغذیه متناسب:
مصرف مواد غذایی حاوی اسید آمینه تیروزین می‌تواند به افزایش سطح دوپامین کمک کند. بدن برای تولید دوپامین به تیروزین نیاز دارد. بهتر است مواد غذایی زیر را در رژیم غذایی‌تان در نظر بگیرید:
– پنیر
– سویا
– گوشت گاو و گوساله
– ماهی
– مرغ
– مغزها
– تخم مرغ
– محصولات لبنی
– محصولات گندم کامل
– لوبیا‌ها، به ویژه لوبیا فاوا و لوبیا ولوت، دارای تأثیر مثبتی بر سطح دوپامین هستند. این لوبیا‌ها به طور طبیعی L-دوپا را دارا هستند که پیش‌ماده‌ای برای دوپامین است. تحقیقات نشان داده است که برای افراد مبتلا به بیماری‌های مرتبط با کمبود دوپامین مانند بیماری پارکینسون، مصرف لوبیا‌های حاوی L-دوپا می‌تواند به بهبود سطح دوپامین کمک کند.
– همچنین، موز، کلم پلنتین، و آووکادو منابع طبیعی دوپامین خود هستند.
2. مکمل‌های مکمل:
– هنوز ارتباط بین مکمل‌ها و سطح دوپامین در حال مطالعه است، اما تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف برخی مکمل‌ها ممکن است به افزایش سطح دوپامین کمک کند. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2019 روی کودکان مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش فعالیت (ADHD) نشان داد که مصرف روزانه ویتامین D3، سطح دوپامین را افزایش می‌دهد.
– تحقیقات نشان داده است که مصرف مکمل‌هایی مانند کورکومین، عصاره از اورگانو، و چای سبز با افزایش سطح دوپامین مرتبط بوده است.
– برخی ویتامین‌ها و معدنی مورد نیاز برای تولید دوپامین هستند، از جمله نیاسین، فولات، و ویتامین B6.
قبل از مصرف هر مکمل، با یک متخصص بهداشت صحبت کنید. مکمل‌ها ممکن است با مکمل‌های دیگری که ممکن است مصرف کنید یا با داروها و شرایط شما تعامل داشته باشند. یک متخصص می‌تواند شما را راهنمایی کند که آیا مصرف مکمل مورد نظر برای شما ایمن است.
3. فعالیت بدنی بیشتر:
– تمرین منظم می‌تواند خلقی شما و عملکرد شناختی شما را بهبود ببخشد. بسیاری از این مزایا ناشی از دوپامین هستند که هنگامی که بدنتان را در حال حرکت قرار می‌دهید ترشح می‌شود. به عنوان مثال، یک مطالعه به مدت سه ماه نشان داد که انجام یک ساعت یوگا در هفته شش روزه، سطح دوپامین را افزایش می‌دهد.
4.مراقبه:
معروفیت مراقبه به خاطر تأثیر مثبت آن بر سلامت جسمانی و روانی است. علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهد که مشارکت در مراقبه با تمرکز بر توجه،می‌تواند به افزایش سطح دوپامین کمک کند. در واقع، مطالعات نوروتصویربرداری نشان می‌دهد که استریاتوم، بخش مهمی از سیستم دوپامین در مغز، در حین مراقبه فعال می‌شود. به عبارت دیگر، اعتقاد بر این است که مراقبه ممکن است تولید دوپامین را تشویق کند.
5.تعامل اجتماعی با دیگران:
زمانی که با دیگران تعامل می‌کنید، ترشح دوپامین در مغز شما تحریک می‌شود. تعامل اجتماعی می‌تواند منجر به ترشح اکسیتوسین در سراسر بدن شما شود. این ماده شیمیایی خوشایند، به نوبه خود، ترشح دوپامین در مغز را تحریک می‌کند.
6.اهمیت خواب:
اگرچه دوپامین معمولاً با بیداری و فعالیت مرتبط است، تحقیقات نشان می‌دهد که بیداری طولانی‌مدت می‌تواند ذخیره‌های دوپامین شما را تخلیه کند. در واقع، یک مطالعه نشان داد که وقتی افراد به اجبار بیدار بمانند، تعداد گیرنده‌های دوپامین در مغزشان تا صبح روز بعد به طور چشمگیری کاهش می‌یابد. به دلیل این موضوع، مراقبت از خواب منظم می‌تواند شما را تازه و بیدار نگه دارد. همچنین می‌تواند به حفظ سطح دوپامین و بهبود عملکرد شما در طول روز کمک کند.
7.مواجهه با نور خورشید:
اصولاً مشخص است که نور خورشید – یا نبود آن – می‌تواند تأثیر مستقیمی بر روی خلقی شما داشته باشد. به طور خاص، نور خورشید می‌تواند نقش کلیدی در تولید دوپامین شما ایفا کند. به عنوان مثال، یک مطالعه قدیمی که 68 نفر بزرگ‌تر را در بر می‌گرفت، نشان داد که افرادی که بیشترین تماس با نور خورشید را داشتند، بیشترین تعداد گیرنده‌های دوپامین در بخش‌های مغزی مرتبط با پاداش و حرکت داشتند.
8.گوش دادن به موسیقی:
هیچ چیز مثل گوش دادن به یک آهنگ مورد علاقه یا انتخاب یک آهنگ شاد برای افزایش خلقی نیست. بسیاری از این مسأله به این دلیل است که گوش دادن به موسیقی فعالیت در نواحی پاداش مغز شما را افزایش می‌دهد که دارای گیرنده‌های دوپامین غنی هستند.
همچنین، تحقیقات نشان داده است که گوش دادن به موسیقی می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کمک کند تا کنترل حرکات دقیق خود را بهبود بخشند، به خصوص به دلیل تأثیری که بر سیستم دوپامین آن دارد.
9.مصرف داروها:
بعضی از داروها سطح دوپامین در مغز شما را افزایش می‌دهند. این شامل داروهایی مانند ریتلین (متیل‌فنیدات) می‌شود که در مدیریت اختلال کمبود توجه و بیش فعالیت (ADHD) استفاده می‌شود.
لوودوپا، که برایمدیریت علائم حرکتی بیماری پارکینسون استفاده می‌شود، همچنین می‌تواند سطح دوپامین شما را افزایش دهد. وقتی به صورت قرص مصرف می‌شود، خون در روده کوچک دارو را جذب می‌کند. وقتی خون حاوی لودوپا به مغز می‌رسد، دارو به دوپامین تبدیل می‌شود.
مهارگران اکسیداز مونوآمین (MAOI) نیز یک کلاس از داروها هستند که ممکن است برای درمان بیماری پارکینسون و برخی از انواع افسردگی استفاده شود. این داروها دوپامین را در مغز تجزیه کرده و سطح آن را افزایش می‌دهند و مواد اولیه آن را در دسترس‌تر می‌کنند.
داروهای آگونیست دوپامینیک مانند ریکویپ (روپینی‌رول) و میراپکس (پرامی‌پکسول) که برای درمان بیماری پارکینسون و سندرم پاهای بی‌آرامی استفاده می‌شوند، در واقع سطح دوپامین را افزایش نمی‌دهند، بلکه به چنین عمل می‌کنند که بدن را فریب می‌دهند که دوپامینی که نیاز دارد را دارد. این داروها این کار را با تقلید اثرات دوپامین انجام می‌دهند.
هنگامی که علائمی از هر بیماری مرتبط با کمبود دوپامینی مانند افسردگی، سندرم پاهای بی‌آرامی، اختلالات توجه و بیماری پارکینسون دارید، در نظر بگیرید تا با یک متخصص مشورت کنید. علائم روان‌شناختی ممکن است شامل مزاج افسرده، از دست رفتن علاقه به فعالیت‌های مورد علاقه، احساس ناامیدی و مشکل در تمرکز باشد. علائم جسمی هم ممکن است شامل لرزش‌ها، مشکل در بلعیدن و تغییرات در راه رفتن باشد.
یک متخصص بهداشت می‌تواند تاریخچه پزشکی شما را به دقت بررسی کند، علائم شما را ارزیابی کند و به تعداد مورد نیاز آزمایشات را انجام دهد. پس از تعیین مشکل اصلی علائم شما، می‌توانند شروع به درمان بیماری‌تان کنند، که ممکن است شامل تنظیم سطح دوپامین باشد.
نظرات کاربران