بیشتر بزرگسالان ممکن است موافق باشند که نوجوانان اغلب به بوی بد معروف هستند، اما براساس تحقیقات اخیر، این ادعا ممکن است حتی بیشتر از تعصبات معمول بزرگسالان علیه نوجوانان باشد. در واقع، علم میتواند توضیح دهد که چرا کودکان خوشبو، وقتی به نوجوانی میرسند، ناگهان بوی بد میشوند.
به گزارش مجلهٔ Scientific American، گروهی از محققان در یک مطالعه جدید ترکیبات شیمیایی که “عطر نوجوانان” را تشکیل میدهد را شناسایی کردند و آن را با ترکیبات بوی نوزادان و کودکان جوان مقایسه کردند. آنها متوجه شدند که بوی بدن کودکان پس از شروع دوران بلوغ، به طور چشمگیری در ابعاد کیفی و کمی تغییر میکند و ممکن است دلایل تکاملی مناسبی نیز برای این تغییر وجود داشته باشد.
هلنه لوس، محقق عطر در دانشگاه فریدریش-آلکساندر ارلانگن-نورنبرگ آلمان و نویسندهٔ مقالهٔ اخیر، این مطالعه را با تلاش برای شناسایی دقیق علت تغییر بوی بدن آغاز کرد. او و تیمش در ابتدا نمونههایی از بوی بدن ۱۸ نوزاد و کودک جوان و ۱۸ نوجوان را جمعآوری کردند.
محققان نمونهها را در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل کردند تا تشخیص دهند که هر کدام از نمونهها از چه ترکیبات شیمیایی بویایی تشکیل شده است. سپس، آنها یافتههای خود را با نتایج یک نظرسنجی از ۲۷۰ خانواده مقایسه کردند که پیشتر انجام شده بود و نشان میداد والدین بوی بدن نوزادان را بسیار مطبوعتر از بوی بدن نوجوانان میدانند.
محققان متوجه شدند که آلدئیدهای خوشبوی مرکبات و بوی صابون در نمونههای بوی بدن هر دو گروه سنی مشاهده شدند، اما غلظت بالاتری از کربوکسیلیک اسیدها در عرق زیر بغل نوجوانان وجود داشت. کربوکسیلیک اسیدها یک دسته از ترکیبات آلی هستند که با بوی تند و بدبویی مانند علف بریده، پنیر و مشک شناخته میشوند. این ترکیب شیمیایی در نمونههای بوی نوزادان کمتر مشاهده شد.
منبع این ترکیبات بدبو پیچیده است، اما بوی بد با فعالیت غدد چربی پوست که سبوم را ترشح میکنند، آغاز میشود. سبوم مادهای روغنی است که به محافظت از پوست کمک میکند و موها را براق و هیدراته نگه میدارد. این غدد پیش از تولد فعال میشوند و سپس، برای سالها در حالت خفته قرار میگیرند تا آنکه مجدداً در دوران بلوغ بسیار فعال میشوند.
پس از فعالشدن مجدد غدد چربی، با انواع باکتریها و مواد بدنی (مانند عرق) که در دوران نوزادی و کودکی وجود نداشتند، مواجه میشوند. این عوامل اضافی باعث میشود که سبوم به مولکولهای بدبو تجزیه شود که بوی مشک معروف نوجوانان را به وجود میآورند. در عوض، در غلظتهای بالا، ترکیبات بدبویی مانند کربوکسیلیک اسیدها در پوست کودکان تشکیل نمیشوند و به جای آن، رایحهای شیرین و شیری باقی میماند که برای والدین بسیار دلپذیر است.
آیا تکامل میتواند دلیل خوشبویی نوزادان و بدبویی نوجوانان را توضیح بدهد؟
ایلونا کروی، روانشناس در دانشگاه فریدریش شیلر ینا در آلمان و یکی از نویسندگان مطالعهی جدید، تأکید میکند که ارتباط بین والدین و فرزندان توسط بوی بچه تسهیل میشود.
اما این خوشبویی برای همیشه دوام نمیآورد. وقتی که کودکان به نوجوانان تبدیل میشوند و دیگر به والدین متکی نیستند، بدبوشدن برای والدین میتواند به نوجوانان کمک کند که تا حدی به استقلال نسبی برسند و خودشان به ادامهی مسیر بپردازند.
چارلز اسپنس، روانشناس تجربی در دانشگاه آکسفورد، به این مطلب اشاره میکند که مطالعهی انجام شده ممکن است برای رسیدن به نتیجهگیری تکاملی قطعی، خیلی مقدماتی باشد.
او معتقد است که بوی بدن با گذشت زمان تغییر میکند، اما شاید هیچ هدف ارتباطیای پشت این تغییر نباشد.
به عنوان مثال، فرض کنید که یک خودروی جدید را در نظر بگیرید. بسیاری از افراد ارتباط مثبتی با بوی جدید خودرو دارند، حتی اگر دلیل تکاملی مشخصی برای آن وجود نداشته باشد.
تغییر بوی بدن ممکن است شکلی از ارتباط آگاهانه نباشد
به همین ترتیب، خوشبویی نوزادان نیز ممکن است برای خوشآمد والدین تعبیه نشده باشد. مطمئناً نوزادان به طور آگاهانه بوی بدن خود را کنترل نمیکنند تا بزرگسالان را برای تغذیه و نوازش ترغیب کنند.
با این حال، اسپنس معتقد است که والدین ممکن است بوی کودک خود را به ترشح دوپامین ناشی از مراقبت از او مرتبط بدانند.
ایلونا کروی و هلنه لوس موافقاند که تغییر بوی بدن، شکلی از ارتباط آگاهانه نیست. کروی میگوید: «تغییر بو احتمالاً فقط عارضهای جانبی است».
این ارتباط پایینتر از سطح آگاهی محسوس است، اما بدین معنی نیست که والدین از نظر تکاملی تمایلی به بوی مطبوع کودکان ندارند و بوی بد را دافعانه نمیدانند.
کروی به مطالعهای اشاره میکند که نشان میدهد ماهیهای آبنوسی پس از رسیدن به بلوغ جنسی، بوی همدیگر را دوست نداشته و دوری از همخونها را ترجیح میدهند.
این مطالعه نشان میدهد که دوستنداشتن بوی نزدیکان به ماهی، به آنها کمک میکند تا در زمان انتخاب جفت، همخونهای خودشان را انتخاب نکنند.
این مطالعه انگیزه محققان را برای بررسی سازوکارهای مشابهی در انسانها افزایش داده است.
لوس و کروی امیدوارند که در آینده بتوانند دادههای بوی مولکولی را با اسکنهای تصویربرداری پرتو مغناطیسی از مغز والدین در حال استشمام بوی بدن فرزندانشان، مطابقت بدهند تا مشخص شود که آیا بوییدن ناحیهی خاصی از مغز را فعال میکند یا خیر.
همچنین، محققان امیدوارند تعیین کنند که آیا بعضی از مولکولهای بو در طول زندگی شخص ثابت میمانند یا خیر؛ رایحهای که برای هر شخص معادل اثر انگشت منحصربهفرد او است.
در حال حاضر، محققان خوشحال هستند که میتوانند برخی از مولکولهای مقصر بوی بد و منحصربهفرد نوجوانان را شناسایی کنند. این امر میتواند پلی برای درک بهتر مکانیسمهای ارتباطی بین بوی بدن و رفتارهای اجتماعی در دورههای مختلف زندگی انسان باشد. با این حال، تصور نوجوانی را بدون هیچ بویی تصور کردن همچنان چالش برانگیز است و ممکن است اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد تا این موضوع را به طور کامل درک کنیم.
یافتههای مطالعه در مجلهی Communications Chemistry منتشر شده است.
نظرات کاربران