حشرات موجودات بسیار مقاومی هستند و در شرایط دشواری مانند غرق شدن در آب نیز می‌توانند زنده بمانند. شاید شما هم دیده باشید که حشره‌ای از مجرای آب یا کنار جوی آب بیرون می‌آید، یا حشره‌ای را به‌طور اتفاقی با آب خیس کرده باشید و این سوال برایتان پیش آمده باشد که آیا این موجودات می‌توانند در برابر آب مقاومت کنند؟
واقعیت این است که بسیاری از حشرات حتی پس از غوطه‌ور شدن کامل در آب، زنده می‌مانند. البته میزان مقاومت حشرات در برابر آب از گونه‌ای به گونه‌ی دیگر متفاوت است.
برای مثال، تحقیقات نشان داده که زنبورهای عسل می‌توانند نفس خود را برای مدت زمان طولانی، حتی تا یک هفته، حبس کنند.
یک مطالعه در آوریل ۲۰۲۴ که به‌دنبال غرق‌شدن تصادفی تعدادی زنبور گرده ملکه انجام شد، نشان داد که ۸۱ درصد از زنبورهای شرقی (Bombus impatiens) پس از گذراندن هفت روز در زیر آب، همچنان زنده بودند. این نتایج تعجب‌آور بود، اما از سوی دیگر، زنبورها به‌طور طبیعی در مواجهه با این شرایط آماده هستند.
زنبورهای گرده معمولاً در حفره‌های زیرزمینی لانه می‌سازند که در معرض سیل قرار دارند و به همین دلیل توانایی ویژه‌ای در تحمل این شرایط پیدا کرده‌اند.
زنبورهای گرده تنها حشراتی نیستند که می‌توانند در شرایط غوطه‌ور شدن زنده بمانند. گونه‌هایی که در مناطق سیلابی زندگی می‌کنند، مهارت‌های خاصی برای مقاومت در برابر کمبود اکسیژن و شرایط غرق‌آبی دارند.
برای مثال، در تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۶ بر روی حشرات دشت‌های سیلابی اروپا انجام شد، مشخص شد که ۷۰ درصد از گونه‌های زنجرک‌ها قادرند زمستان را در حالت غوطه‌ور شدن در آب بگذرانند. در حالی که گونه‌های دیگر مانند عنکبوت‌ها و سوسک‌های زمینی، به جای مقاومت در برابر آب، به مناطق بالاتر مهاجرت می‌کنند.
توانایی حشرات در تحمل شرایط دشوار غوطه‌ور شدن، به سیستم تنفسی آن‌ها بازمی‌گردد. حشرات از طریق سوراخ‌هایی به نام «اسپیراکل» که به لوله‌های تنفسی متصل هستند، تنفس می‌کنند و این ساختار به آن‌ها اجازه می‌دهد در شرایطی که سطح اکسیژن پایین است، زنده بمانند. این ویژگی به آن‌ها کمک می‌کند تا در حفره‌های کم‌اکسیژن یا در معرض سیلاب‌های فصلی دوام بیاورند.
توانایی مقاومت در برابر غرق شدن در آب، به این معنا نیست که تمام حشرات به‌طور یکسان این شرایط را تحمل می‌کنند؛ اما بسیاری از آن‌ها توانایی‌هایی دارند که به آن‌ها کمک می‌کند تا از مصائب آبی جان سالم به در ببرند.
حشرات چگونه نفس می‌کشند؟
حشرات برای تنفس از سیستمی متفاوت از مهره‌داران استفاده می‌کنند. در حالی که پستانداران، پرندگان، و خزندگان از ریه‌ها برای انتقال اکسیژن به جریان خون و رساندن آن به تمام نقاط بدن استفاده می‌کنند، حشرات فاقد ریه بوده و به یک سیستم تنفسی جداگانه به نام “سیستم نایدیسی” متکی هستند.
در سیستم نایدیسی، حشرات از منافذ کوچکی به نام “اسپیراکل” که در سطح بدنشان قرار دارند، اکسیژن را دریافت می‌کنند. این اسپیراکل‌ها به لوله‌هایی به نام “نای” متصل هستند که شبکه‌ای گسترده در سراسر بدن حشره ایجاد می‌کنند.
اکسیژن از طریق این نای‌ها مستقیماً به بافت‌ها و سلول‌ها منتقل میشود و نیازی به جریان خون برای انتقال اکسیژن نیست. بر همین اساس، اکسیژن به‌طور مستقیم به بافت‌هایی که به آن نیاز دارند، می‌رسد و دی‌اکسید‌کربن هم از همان مسیر به بیرون منتقل میشود.
یکی از ویژگی‌های جالب سیستم تنفسی حشرات، توانایی تبادل گازی ناپیوسته است. در این روش، اسپیراکل‌ها به‌طور متناوب باز و بسته می‌شوند، به‌طوری که در دوره‌هایی که اسپیراکل‌ها بسته هستند، اکسیژن موجود در بدن دوباره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این قابلیت به حشرات اجازه می‌دهد که برای مدت زمان طولانی‌تری بدون دریافت اکسیژن تازه زنده بمانند. این مکانیسم کلیدی است که به برخی از گونه‌ها امکان می‌دهد تا در محیط‌های کم‌اکسیژن یا حتی زیر آب، مدت زیادی دوام بیاورند.
با وجود این کارایی بالا، اندازه حشرات به دلیل محدودیت‌های همین سیستم تنفسی محدود میشود. هرچه حشره بزرگ‌تر باشد، نای‌های داخلی آن طولانی‌تر میشود و رساندن اکسیژن به بخش‌های انتهایی بدن دشوارتر میشود. بنابراین، محیط‌هایی با غلظت اکسیژن بالاتر، به افزایش اندازه حشرات کمک می‌کند.
نظرات کاربران