فضا، گستره بی‌کران فراتر از سیاره ما، هم زیبایی‌های فراتر از تصور و هم پدیده‌های احتمالاً خطرناکی را در خود جای داده است. در این مقاله از مجله علمی دانستی نمیدونستم، به هفت مورد از ترسناک ترین چیزها در فضا از جمله رویداد نجومی می‌پردازیم که چالش‌های مهمی را برای اجرام آسمانی، از جمله سیاره خودمان، ایجاد می‌کنند.
1. تهدید مگاکوم‌ها
ستاره‌های دنباله‌دار، اجرام یخی آسمانی که منشأ آن‌ها مناطق بیرونی منظومه شمسی است، گاهی اوقات می‌توانند خطرآفرین باشند.
در سال 2021، ورود ستاره دنباله‌دار C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) به دلیل اندازه بزرگ آن توجه جامعه علمی را به خود جلب کرد.
این ”مگاکوم” که از تمام ستاره‌های دنباله‌دار شناخته شده بزرگ‌تر است، دارای هسته‌ای 50 برابر بزرگ‌تر از رکورد قبلی و جرمی 100000 برابر بیشتر از یک ستاره دنباله‌دار معمولی است.
اگرچه C/2014 UN271 به دلیل اندازه بزرگ آن در ابتدا به عنوان یک سیاره کوچک طبقه‌بندی شد، اما خوشبختانه پیش‌بینی می‌شود که در نزدیک‌ترین مکان به زمین در سال 2031 در فاصله ایمن بیش از یک میلیارد مایل قرار بگیرد.
با این حال، احتمال برخورد با مگاکوم‌های بزرگ‌تر در آینده موضوعی است که دانشمندان همچنان در حال بررسی آن هستند.
2. رقص کهکشانی راه شیری
کهکشان راه شیری ما در کیهان تنها نیست. این کهکشان در مجموعه‌ای از کهکشان‌ها به نام گروه محلی قرار دارد که در این میان، آندرومدا نزدیک‌ترین و بزرگ‌ترین عضو این گروه است.
آندرومدا در حال حاضر در حرکتی آهسته و تدریجی به سمت راه شیری در حال حرکت است. در حالی که پیش‌بینی می‌شود این دو کهکشان در نهایت با هم برخورد کنند، این اتفاق به زودی رخ نخواهد داد.
برآوردهای فعلی نشان می‌دهد این ادغام کهکشانی حدود 3 تا 5 میلیارد سال دیگر اتفاق خواهد افتاد. با این حال، با نزدیک شدن آندرومدا، این کهکشان به تدریج به یکی از ویژگی‌های برجسته در آسمان شب ما تبدیل خواهد شد.
3. تأثیر خورشید: فوران‌های خورشیدی و خروج‌های تاجی جرم
خورشید ما، مانند همه ستارگان، دوره‌هایی از فعالیت شدید را نشان می‌دهد. فوران‌های خورشیدی انفجارهای ناگهانی انرژی آزاد شده از سطح خورشید هستند که اغلب با پرتو ایکس شدید همراه هستند.
در حالی که میدان مغناطیسی زمین ما را از اکثر فوران‌های خورشیدی محافظت می‌کند، رویدادهای قدرتمند می‌توانند ارتباطات الکترونیکی و سیستم‌های ناوبری را مختل کنند.
از سوی دیگر، خروج‌های تاجی جرم (CME) فوران‌هایی از پلاسما و ذرات مغناطیسی‌شده از تاج خورشید هستند.
این پدیده‌های با سرعت کمتر نیز می‌توانند بر مغناطیس‌سپهر زمین تأثیر بگذارند و توفان‌های ژئومغناطیسی را ایجاد کنند که این پتانسیل را دارند که شبکه‌های برق و زیرساخت‌های ارتباطی را مختل کنند.
قوی‌ترین توفان ژئومغناطیسی ثبت‌شده، رویداد کارینگتون در سال 1859، در عصری با حداقل وابستگی به فناوری رخ داد.
دانشمندان برآورد می‌کنند که رویداد مشابهی در امروز میتواند تأثیر قابل توجهی داشته باشد، به طوری که قطعی‌های برق به طور بالقوه ماه‌ها به طول بیانجامد.
احتمال وقوع چنین توفان خورشیدی بزرگی بین 1.6 تا 12 درصد در هر دهه تخمین زده می‌شود.
4. بازمانده‌های ستاره‌ای سرگردان: سیاه‌چاله‌ها
سیاه‌چاله‌ها در نتیجه فروپاشی گرانشی ستاره‌های بسیار م عظیم پس از انفجار ابرنواختری ایجاد می‌شوند و دارای جاذبه بسیار قوی هستند که حتی اجازه فرار نور را نمی‌دهد.
در حالی که سیاه‌چاله فوق عظیم Sagittarius A، در مرکز کهکشان راه شیری، Sagittarius A، با فاصله ایمن 26 هزار سال نوری قرار دارد، احتمال وجود سیاه‌چاله‌های کوچکتر با جرم ستاره‌ای در داخل کهکشان ما نیازمند بررسی بیشتر است.
مشاهده‌های اخیر با استفاده از تلسکوپ فضایی هبل یک نامزد سیاه‌چاله را در فاصله تقریبی 5 هزار سال نوری از زمین شناسایی کرده است که جرم آن حدود هفت برابر جرم خورشید ما تخمین زده می‌شود.
برای تایید طبقه‌بندی آن به عنوان سیاه‌چاله تحقیقات بیشتر لازم است.
5. ابرنواخترها و پتانسیل آشفتگی
ابرنواخترها، مرگ‌های انفجاری ستارگان بسیار عظیم، می‌توانند مقادیر بسیار زیادی از انرژی را به صورت تشعشع آزاد کنند.
در ناحیه خاصی در اطراف محل انفجار، که به «ناحیه مرگ» معروف است، این تشعشع میتواند کشنده باشد. ستاره‌شناسان تعیین کرده‌اند که ناحیه مرگ معمولاً تا فاصله ۴۰ تا ۵۰ سال نوری از یک ابرنواختر را در بر می‌گیرد.
خوشبختانه، پیش‌بینی نمی‌شود هیچ یک از ستارگان شناخته شده در این بازه فاصله‌ای از منظومه شمسی ما به زودی دچار ابرنواختر شوند.
با این حال، ابرنواخترهای دور نیز به صورت بالقوه می‌توانند بر جو زمین تأثیر بگذارند. پرتوهای ایکس و گاما با انرژی بالا ناشی از این انفجارهای ستاره‌ای قدرتمند می‌توانند با لایه محافظ اوزون سیاره ما برهم‌کنش داشته و باعث آسیب جزئی به آن شوند. این موضوع میتواند به نفوذ سطوح بالاتری از اشعه ماوراء بنفش مضر خورشید به جو زمین منجر شود.
احتمال وقوع ابرنواختری در نزدیکی زمین کم است. در حالی که غول سرخ شناخته شده به نام «ذات الکرسی» یکی از احتمالات برای ابرنواختر بعدی در کهکشان ماست، فاصله قابل توجه آن (حدود ۶۵۰ سال نوری) نشان می‌دهد که تأثیر ناچیزی بر منظومه شمسی ما خواهد داشت.
نزدیک‌ترین ابرنواختر مستقیماً مشاهده شده، که با نام ۱۹۸۷A (SN 1987A) شناخته می‌شود، در ابر ماژلانی بزرگ، کهکشان کوتوله اقماری راه شیری رخ داد. این رویداد، هرچند قدرتمند بود، در سال ۱۹۸۷ اتفاق افتاد و تهدیدی برای زمین محسوب نمی‌شود.
6. سرشماری رو به گسترش سیارک‌ها و اجرام آسمانی
اجرام آسمانی، بقایای سنگ‌واره‌ای از تشکیل منظومه شمسی، در مناطق مختلف قرار دارند. در حالی که فهرست جامع هنوز در دسترس نیست، تلاش‌های مداوم با تلسکوپ‌های پیشرفته با میدان دید گسترده به طور پیوسته تعداد آن‌ها را افزایش می‌دهد.
برآوردهای اخیر نشان می‌دهد که 90% از اجرام نزدیک زمین با پتانسیل خطر که قطر آن‌ها بیش از 1 کیلومتر است، شناسایی شده‌اند.
علاوه بر این، در زمینه یافتن سیارک‌های کوچکتر “قاتل شهرها” نیز پیشرفت‌هایی حاصل شده و اکنون نیمی از آن‌ها شناسایی شده‌اند.
با این حال، داده‌های مأموریت گایا آژانس فضایی اروپا منجر به بازنگری قابل توجهی در درک ما از جمعیت کلی سیارک‌ها در منظومه شمسی شده است.
این تجزیه و تحلیل نشان داد که تعداد تخمینی اجرام آسمانی ده برابر افزایش یافته و اکنون بیش از 150000 جرم در فهرست گنجانده شده است. این یافته بر ضرورت تداوم تلاش‌ها برای کاوش و پایش تأکید می‌کند.
7. عظمت و راز یک خورشیدگرفتگی کلی
خورشیدگرفتگی کلی، زمانی که ماه به طور کامل دیسک خورشید را می‌پوشاند، یک پدیده نجومی جذاب و گاه ترسناک است. با نزدیک شدن به زمان اوج، تغییرات چشمگیری در محیط رخ می‌دهد.
آسمان به تدریج تاریک می‌شود، دما کاهش می‌یابد و ممکن است باد سردی شروع به وزیدن کند.
سایه‌های خاکستری عجیبی بر زمین می‌افتد و اگر در مکانی مرتفع با دیدی وسیع باشید، می‌توانید سایه ماه را ببینید که به سرعت به سمت شما می‌آید تا اینکه شما را در تاریکی مطلق فرو ببرد.
این گذار ناگهانی میتواند حس اضطراب و ترس را به وجود آورد، به طوری که برای لحظه‌ای فکر می‌کنید خورشید دیگر طلوع نخواهد کرد.
در حالی که دوره کوتاه اوج فرصتی منحصر به فرد برای مشاهده تاج خورشید با چشم غیرمسلح را فراهم می‌کند، این منظره شگفت‌انگیز غالباً با حس رمز و راز همراه است تا زمانی که نور روز چند دقیقه بعد بازگردد.
نظرات کاربران