در این مقاله از مجله علمی دانستنی نمیدونستم به معرفی اولین زن ستاره شناس حرفه ای در انگلستان میپردازیم با ما همراه باشید. کارولین هرشل، اخترشناس و کاشف اجرام نجومی در قرن هجدهم، هنوز هم در این زمینه شناخته شده است، اما همیشه به درستی مورد تقدیر قرار نگرفته است.
کارولین هرشل، اولین زن اخترشناس حرفهای انگلیس، کمکهای ارزشمندی به علم نجوم کرده است که هنوز هم در این حوزه مهم هستند. با این حال، حتی بسیاری از اخترشناسان ممکن است نام او را تشخیص ندهند.
بیشتر دانشمندان به جدیدترین تکنیکها، دادهها و نظریههای موجود در رشته خود اهمیت میدهند، اما اغلب درباره تاریخ رشته تحصیلی خود چیز کمی میدانند. اخترشناسان هم از این قاعده مستثنی نیستند.
تا زمانی که تدریس مقدماتی نجوم را بر عهده نگرفتم، درباره کارولین چیزی نمیدانستم. اکنون، به لطف نمایش جدیدی از مقالات او در موزه هرشل در باث انگلستان، افراد دیگری نیز میتوانند درباره او بیاموزند.
داستان او نه تنها اولویتهای نجوم را نشان میدهد، بلکه نحوهی توزیع اعتبار در این رشته را هم بازگو میکند.
مسیر کارولین به سوی نجوم
کارولین هرشل، متولد ۱۷۵۰، کودکی سختی را پشت سر گذاشت. پس از ابتلا به بیماری تیفوس که در سن کم او را جریحه دار کرد، خانوادهاش تصور میکردند که او هرگز ازدواج نخواهد کرد و با او مانند یک خدمتکار بدون حقوق رفتار میکردند.
او مجبور بود کارهای خانه را انجام دهد، با وجود اینکه از همان سنین پایین علاقهی شدیدی به یادگیری نشان میداد. او در نهایت برای پیوستن به برادر بزرگترش ویلیام هرشل، که او را بسیار دوست داشت، مجبور شد از خانواده خود فرار کند.
کارولین در ابتدا اخترشناسی بیمیلی بود. او تا زمانی که ویلیام کاملاً درگیر این موضوع نشده بود، به نجوم علاقهمند نشد.
اگرچه او با لحن انتقادی دربارهی دنبال کردن برادرش در علایق مختلف، از جمله موسیقی و نجوم، صحبت میکرد، اما کارولین در نهایت علاقهی واقعی خود را به مطالعهی اجرام نجومی پذیرفت.
اخترشناسان در آن زمان عمدتاً به یافتن اجرام جدید و نقشهبرداری دقیق از آسمانها علاقهمند بودند.
استفاده از تلسکوپ برای جستجوی دنبالهدارها و سحابیهای جدید نیز رایج بود. ویلیام هرشل پس از کشف اورانوس در سال ۱۷۸۱ مشهور شد، اگرچه او ابتدا این سیاره را با یک دنبالهدار اشتباه گرفت.
در ابتدای کار خود، کارولین به عنوان دستیار ویلیام کار میکرد. او بیشتر روی کارهای مربوط به ابزار نجومی، مانند صیقل دادن آینههای تلسکوپ، تمرکز داشت.
او همچنین به کپی کردن کاتالوگها و یادداشتبرداری دقیق از مشاهدات ویلیام کمک میکرد. اما پس از مدتی او شروع به انجام مشاهدات خود کرد.
جستجو کارولین اولین زن ستاره شناس در آسمان
کارولین در سال ۱۷۸۲ شروع به ثبت موقعیت اجرام جدید در دفترچهی یادداشت خود کرد. از طریق همین کار بود که او چندین دنبالهدار و سحابی کشف کرد.
در تاریخ ۱ آگوست ۱۷۸۲، او یک دنبالهدار کشف کرد بدین معنا که او اولین کسی بود که آن را با چشم خود در تلسکوپ دید. این اولین کشف دنبالهدار بود که به یک زن نسبت داده شد. او در ۱۱ سال بعد هفت دنبالهدار دیگر نیز کشف کرد.
در زمان کارِ هرشلها، مشاهدهی واقعی یک جرم منجر به کسب اعتبار عمومی میشد، بنابراین کارولین فقط برای دنبالهدارهایی که خودش از طریق تلسکوپ دیده بود، مورد تقدیر قرار گرفت.
برای تمام کارهای دیگر او، مانند ثبت و سازماندهی تمام دادههای حاصل از مشاهدات ویلیام، اعتبار کمتری نسبت به ویلیام دریافت کرد.
به عنوان مثال، زمانی که کارولین تمام مشاهدات ویلیام را برداشت و آنها را در فهرستی جمع آوری کرد، به نام ویلیام منتشر شد. از کارولین فقط به عنوان “دستیار” در مقاله یاد شده است.
با این وجود، به پاس اکتشافات و کار او به عنوان دستیار ویلیام، پادشاه جورج سوم انگلستان به کارولین حقوقی اعطا کرد و او را به اولین ستاره شناس زن حرفه ای تبدیل کرد.
او در سالهای بعد، همان فهرست را به روشی کارآمدتر و بر اساس نحوهی واقعیِ رصد آسمانِ شب توسط اخترشناسانی که به دنبال دنبالهدار میگشتند، ساماندهی کرد.
این فهرست بهروزشده بعدها مبنای کاتالوگ عمومی جدید (NGC) قرار گرفت که اخترشناسان هنوز هم برای سازماندهی ستارگان از آن استفاده میکنند.
هرشلها همچنین اولین (و البته نه کاملاً دقیق) نقشه از کهکشان راه شیری را تهیه کردند.
چه کسانی در نجوم مورد تقدیر قرار میگیرند؟
نحوهی شناسایی و تقدیر از کار علمی در جامعهی اخترشناسی امروزه بسیار متفاوت با دوران هرشلهاست.
در واقع، بیشتر اخترشناسانی که امروزه مورد تقدیر قرار میگیرند، افرادی هستند که کارشان شباهت زیادی به کار کارولین یعنی ثبت و سازماندهی دادههای مربوط به مشاهدات نجومی دارد .
دیگر به ندرت پیش میآید که اخترشناسان مستقیماً با چشمان خود به تلسکوپ نگاه کنند و بسیاری از مهمترین کشفیات توسط تلسکوپهای فضایی انجام میشود.
اما اخترشناسان همچنان نیاز دارند تا بتوانند همه دادههای این تلسکوپها را تفسیر و درک کنند. و فهرستهایی مانند فهرستهایی که کارولین تهیه کرد، ابزارهای مهمی برای انجام این کار هستند.
با وجود این که نام چندین جرم آسمانی و حتی یک ماهواره به نام کارولین هرشل نامگذاری شده است، اما امروزه اکثر مردم نام او را نشنیدهاند.
این عدم شناخت تا حدودی به این دلیل است که تمام اعتبار فهرست او به برادرش رسید. اما امروزه، اخترشناسان اعتبار این اثر را به هر دوی آنها نسبت میدهند.
هرشل تنها یکی از زنانی در میان تعداد زیادی از اخترشناسان زن است که به درستی مورد تقدیر قرار نگرفتند و از کار آنها برای توجیه جوایز دانشمندان مرد استفاده شد.
این مشکلات نه تنها به علم قرن هجدهم محدود نمی شود، بلکه در نجوم مدرن نیز ادامه دارد. جوسلین بل برنل، که اولین تپاختر رادیویی را کشف کرد، در جایزه نوبل ۱۹۷۴ نادیده گرفته شد و این جایزه به جای او به استاد راهنمای دکترای او تعلق گرفت.
اگرچه نجوم از قرن هجدهم تاکنون پیشرفت زیادی کرده است، اما اخترشناسان هنوز هم باید در مورد چگونگی قدردانی عادلانه از افرادی که در کشفیات علمی مشارکت دارند، با دقت فکر کنند.
اذعان به مشارکت اخترشناسانی مانند کارولین هرشل گامی کوچک در جهت اعطای اعتبار به کسانی است که شایسته آن هستند.
نظرات کاربران